As part of an analysis of the future of the Common Agricultural Policy (CAP) which will be implemented during the period 2023-2027, more than 300 experts from 23 EU Member States analysed the expected effects of the policy on biodiversity conservation.

The experts recognised the mediocre performance of the CAP during the current programming period in terms of biodiversity protection and suggest practical measures to correct the weaknesses, especially in the context of the ecological programs, of the new financial instrument to be implemented in the CAP.

The researchers emphasise the importance of maintaining landscape elements in agricultural crops, such as drystones, hedgerows, individual trees and strips of uncultivated land. In addition, there is recognition of the essential role that extensive crops, i.e. those without extensive use of agricultural drugs and fertilizers, have for the preservation of biodiversity and the need to increase subsidies in order to reflect the real costs of farmers. Scientists emphasise the importance of funding environmental actions based on the effect they have on the conservation of wildlife species. In addition, the need for increased funding to monitor the impacts of CAP measures on biodiversity is highlighted.

Associate Professor Menelaos Stavrinidis (Department of Agricultural Sciences, Biotechnology and Food Science, Cyprus University of Technology) and Professor Ioannis Vogiatzakis (Faculty of Pure and Applied Sciences, Open University of Cyprus) participated in the main writing team of the paper. The paper was published in the scientific journal Conservation Letters on 30 June 2022 https://doi.org/10.1111/conl.12901 .

Commenting on the findings of the research, Dr. Stavrinidis notes that Cyprus’ agriculture is very important for the preservation of biodiversity, because it is characterised by extensive crops, especially in mountainous areas, with a variety of crops and landscape elements. These features favor the presence of many different species of wildlife, which use agricultural crops for food and nesting.

Most crops in mountainous and semi-mountainous areas in Cyprus, according to Dr. Stavrinidis, are a model for the new CAP, because they combine agricultural activity with the preservation of biodiversity. The agriculture of Cyprus must, therefore, be based on the 3P model, i.e. Delivery, Quality, Environment, as this was highlighted through the AgroLIFE ( www.agrolife.eu ) and Ecowinery ( https://www.sustagric.com/ ecowinery.html ) in which a method was developed to highlight the environmental profile of wine.

Dr. Vogiatzakis, for his part, emphasises that agriculture can coexist with nature conservation, both inside and outside the Protected Natural Areas. After all, one of the reasons why the Mediterranean and especially the Mediterranean islands like Cyprus are biodiversity hot spots worldwide is due to the long-term human presence in relation to other regions of the world and the development of agriculture. The issue and challenge for management is the intensity of farming practices and the extent of cultivated land.

Dr. Stavrinidis notes that the Strategic Plan for the implementation of the new CAP in Cyprus is in the final stages of preparation by the Ministry of Agriculture, Rural Development and Environment. This national plan contains some positive elements, but is characterised by a lack of clear targeting for the conservation of biodiversity in rural areas.

In addition, he considers that the Cypriot farmer is wronged in relation to other member states, because while many of the practices he applies are particularly important for biodiversity, they are not subsidized, because they are considered as a starting point. For example, a viticulturist who chooses to continue traditional grape cultivation on terraces in the mountains does not receive an additional subsidy compared to someone who decides to flatten a mountainside with heavy agricultural machinery in order to facilitate agricultural operations. As a result of these difficulties and many other factors, traditional crops are abandoned, radically changing the shape of the traditional landscape.

Dr. Vogiatzakis adds that the abandonment of traditional activities, which historically shaped the landscape, in addition to the “alteration” that can bring about the character of the landscape, poses risks since the lack of management leads to the change of the vegetation structure in rural and forest areas causing largely in the accumulation of fuel and the creation of a “flammable” landscape. This landscape with the increasingly dry conditions we are experiencing nowadays, leads to catastrophic consequences in the form of mega-fires as we have seen in recent years in the Mediterranean and as we experienced in Cyprus last year. The Mediterranean countryside is a single socio-ecological system in which abandonment and degradation, in addition to environmental impacts,

Finally, Dr. Stavrinidis highlights the issue of the excessive use of agricultural drugs in Cyprus and the difficulties that the state will face in the implementation of the “From Farm to Plate” Strategy, which foresees a reduction in the use of such drugs by 50% by 2030 The initiative of the Commissioner for Health and Food Safety, Ms. Stella Kyriakidou, for the legislative regulation of these objectives, highlights the importance that the Commission attaches to the reduction of the use of agricultural drugs. The Commission’s announcement on June 22, 2022 to transform the Directive on the “Rational Use of Agricultural Products” into a Regulation, with legally binding pesticide use reduction targets for Member States, is expected to create significant challenges for Cypriot farmers.

Recognising the difficulties that will arise, the Commission proposes to introduce rules into the CAP to ensure that farmers can be compensated for costs related to the requirements of the new regulation for a five-year transitional period. The utilisation of these provisions by the Ministry of Agriculture, Rural Development and Environment is imperative in order to support and adapt farmers to the requirements of the transition.

In closing, Dr. Stavrinidis emphasised that it is imperative to institutionalise cooperation between researchers and the Ministry of Agriculture, following the model of other member states, in order to improve the CAP Strategic Plan and to assess its effects on farmers, biodiversity and the environment in more frequent and continuous basis.

For more information:

Menelaos Stavrinidis, Cyprus University of Technology, Tel. 25002186, m.stavrinides@cut.ac.cy

Ioannis Vogiatzakis, Open University of Cyprus, Tel. 22411933, ioannis.vogiatzakis@ouc.ac.cy

Source: Cyprus University of Technology (https://bit.ly/3OLoQRu)

 

Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου: Προτάσεις από 300 και πλέον ερευνητές για τη βελτίωση των επιδράσεων της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής στη βιοποικιλότητα

Στο πλαίσιο ανάλυσης του μέλλοντος της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής (ΚΓΠ) η οποία θα εφαρμοστεί κατά την περίοδο 2023-2027, πέραν των 300 εμπειρογνωμόνων από 23 κράτη μέλη της ΕΕ ανέλυσαν τις αναμενόμενες επιδράσεις της πολιτικής στη διατήρηση της βιοποικιλότητας.

Οι εμπειρογνώμονες αναγνώρισαν τη μέτρια επίδοση της ΚΓΠ κατά την τρέχουσα προγραμματική περίοδο όσον αφορά στην προστασία της βιοποικιλότητας και εισηγούνται πρακτικά μέτρα για τη διόρθωση των αδυναμιών, ειδικά στο πλαίσιο των οικολογικών προγραμμάτων, του νέου χρηματοδοτικού εργαλείου που θα εφαρμοστεί στην ΚΓΠ.

Οι ερευνητές υπογραμμίζουν τη σημασία διατήρησης των στοιχείων τοπίου στις γεωργικές καλλιέργειες, όπως για παράδειγμα οι ξηρολιθιές, οι φυτοφράκτες, τα μεμονωμένα δέντρα και οι λωρίδες ακαλλιέργητης γης. Επιπρόσθετα, αναγνωρίζεται ο ουσιαστικός ρόλος που έχουν οι εκτατικές καλλιέργειες, αυτές δηλαδή χωρίς μεγάλη χρήση γεωργικών φαρμάκων και λιπασμάτων, για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας και η ανάγκη για αύξηση των επιδοτήσεων προκειμένου να αντικατοπτρίζουν τις πραγματικές δαπάνες των γεωργών. Οι επιστήμονες τονίζουν τη σημασία της χρηματοδότησης περιβαλλοντικών δράσεων με βάση το αποτέλεσμα που έχουν στη διατήρηση ειδών άγριας ζωής. Επιπρόσθετα, τονίζεται η ανάγκη για αύξηση της χρηματοδότησης για παρακολούθηση των επιδράσεων των μέτρων της ΚΓΠ στη βιοποικιλότητα.

Στην κύρια συγγραφική ομάδα της εργασίας συμμετείχαν ο Αναπληρωτής Καθηγητής Μενέλαος Σταυρινίδης (Τμήμα Γεωπονικών Επιστημών, Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου) και ο Καθηγητής Γιάννης Βογιατζάκης (Σχολή Θετικών και Εφαρμοσμένων Επιστημών, Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου). Η εργασία δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Conservation Letters στις 30 Ιουνίου 2022 https://doi.org/10.1111/conl.12901 .

Σχολιάζοντας τα πορίσματα της έρευνας, ο Δρ Σταυρινίδης σημειώνει ότι η γεωργία της Κύπρου είναι πολύ σημαντική για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας, διότι χαρακτηρίζεται από εκτατικές καλλιέργειες, ειδικά σε ορεινές περιοχές, με ποικιλία καλλιεργειών και στοιχείων τοπίου. Τα χαρακτηριστικά αυτά ευνοούν την παρουσία πολλών διαφορετικών ειδών άγριας ζωής, τα οποία χρησιμοποιούν τις γεωργικές καλλιέργειες για διατροφή και φωλεοποίηση.

Οι πλείστες καλλιέργειες σε ορεινές και ημιορεινές περιοχές στην Κύπρο, σύμφωνα με τον Δρα Σταυρινίδη, αποτελούν μοντέλο για τη νέα ΚΓΠ, διότι συνδυάζουν τη γεωργική δραστηριότητα με τη διατήρηση της βιοποικιλότητας. Η γεωργία της Κύπρου πρέπει, λοιπόν, να βασιστεί στο μοντέλο 3Π, δηλαδή Παράδοση, Ποιότητα, Περιβάλλον, όπως αυτό αναδείχθηκε και μέσα από τα έργα AgroLIFE (www.agrolife.eu) και Ecowinery (https://www.sustagric.com/ecowinery.html) στα οποία αναπτύχθηκε μέθοδος για την ανάδειξη του περιβαλλοντικού προφίλ του κρασιού.

Ο Δρ Βογιατζάκης, από πλευράς του, τονίζει ότι η γεωργία μπορεί να συνυπάρξει με τη διατήρηση της φύσης, τόσο εντός, όσο και εκτός των Προστατευόμενων Φυσικών Περιοχών. Άλλωστε ένας από τους λόγους για τους όποιους η Μεσόγειος και δη τα μεσογειακά νησιά όπως η Κύπρος είναι θερμά σημεία βιοποικιλότητας παγκοσμίως οφείλεται στη μακρόχρονη ανθρώπινη παρουσία σε σχέση με άλλες περιοχές του κόσμου και στην ανάπτυξη της γεωργίας. Το θέμα και η πρόκληση για τη διαχείριση είναι η ένταση των καλλιεργητικών πρακτικών και η έκταση των καλλιεργούμενων εκτάσεων.

Ο Δρ Σταυρινίδης σημειώνει ότι το Στρατηγικό Σχέδιο για την εφαρμογή της νέας ΚΓΠ στην Κύπρο βρίσκεται στα τελικά στάδια ετοιμασίας από το Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος. Το εθνικό αυτό σχέδιο περιέχει κάποια θετικά στοιχεία, όμως χαρακτηρίζεται από την έλλειψη σαφούς στόχευσης για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας σε αγροτικές περιοχές.

Επιπρόσθετα, θεωρεί ότι ο κύπριος γεωργός αδικείται σε σχέση με άλλα κράτη μέλη, διότι ενώ πολλές από τις πρακτικές που εφαρμόζει είναι μεν ιδιαίτερα σημαντικές για τη βιοποικιλότητα, δεν επιδοτούνται δε, διότι θεωρούνται ως βάση εκκίνησης. Για παράδειγμα, ένας αμπελουργός που επιλέγει να συνεχίσει την παραδοσιακή καλλιέργεια αμπελιού σε αναβαθμίδες στα βουνά δεν λαμβάνει επιπλέον επιδότηση σε σχέση με κάποιον που αποφασίζει να ισοπεδώσει με βαριά γεωργικά μηχανήματα μία πλαγιά βουνού προκειμένου να διευκολύνει τις γεωργικές εργασίες. Ως αποτέλεσμα αυτών των δυσκολιών και πολλών άλλων παραγόντων, οι παραδοσιακές καλλιέργειες εγκαταλείπονται, αλλάζοντας ριζικά τη μορφή του παραδοσιακού τοπίου.

Ο Δρ Βογιατζάκης συμπληρώνει ότι η εγκατάλειψη παραδοσιακών δραστηριοτήτων, οι οποίες ιστορικά διαμόρφωναν το τοπίο, πέραν της “αλλοίωσης” που μπορεί να επιφέρει στον χαρακτήρα του τοπίου, εγκυμονεί κινδύνους μιας και η έλλειψη διαχείρισης οδηγεί στην αλλαγή της δομής βλάστησης σε αγροτικές και δασικές περιοχές συντελώντας σε μεγάλο βαθμό στη συγκέντρωση καύσιμης ύλης και τη δημιουργία ενός “εύφλεκτού” τοπίου. Το τοπίο αυτό με τις αυξανόμενες ξηρές συνθήκες που διανύουμε στις μέρες μας, οδηγεί σε καταστροφικές συνέπειες με τη μορφή μεγαπυρκαγιών όπως τις βλέπουμε τα τελευταία χρόνια στη Μεσόγειο και όπως τις  βιώσαμε στην Κύπρο πέρυσι. Η ύπαιθρος της Μεσογείου είναι ένα ενιαίο κοινωνικο-οικολογικό σύστημα στο οποίο η εγκατάλειψη και υποβάθμιση, πέραν των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, είναι επιζήμια και για την κοινωνική συνοχή μιας και ολόκληρες κοινωνίες έζησαν και εξελίχθηκαν για αιώνες γύρω από συγκεκριμένες περιοχές και πρακτικές.

Καταλήγοντας, ο Δρ Σταυρινίδης αναδεικνύει και το θέμα της υπερβολικής χρήσης γεωργικών φαρμάκων στην Κύπρο και των δυσκολιών που θα αντιμετωπίσει το κράτος στην εφαρμογή της Στρατηγικής «Από το Αγρόκτημα στο Πιάτο», η οποία προνοεί μείωση της χρήσης τέτοιων φαρμάκων κατά 50% μέχρι το 2030. H πρωτοβουλία της Επιτρόπου Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων, κας Στέλλας Κυριακίδου, για νομοθετική ρύθμιση των στόχων αυτών, αναδεικνύει τη σημασία που αποδίδει η Επιτροπή στη μείωση της χρήσης γεωργικών φαρμάκων. Η ανακοίνωση της Επιτροπής στις 22 Ιουνίου, 2022 για τη μετατροπή της οδηγίας για την «Ορθολογική χρήση γεωργικών φαρμάκων» σε κανονισμό, με νομικά δεσμευτικούς στόχους μείωσης της χρήσης φυτοφαρμάκων για τα κράτη μέλη, αναμένεται να δημιουργήσει σημαντικές προκλήσεις για τους κύπριους γεωργούς. Η Κύπρος βρίσκεται στις πρώτες θέσεις της ΕΕ στη χρήση γεωργικών φαρμάκων και στην παρουσία υπολειμμάτων τους στα τρόφιμα, ένα σοβαρό πρόβλημα δημόσιας υγείας.

Αναγνωρίζοντας τις δυσκολίες που θα προκύψουν, η Επιτροπή προτείνει την εισαγωγή κανόνων στην ΚΓΠ για να εξασφαλιστεί ότι οι γεωργοί μπορούν να αποζημιωθούν για δαπάνες που σχετίζονται με τις απαιτήσεις του νέου κανονισμού για μεταβατική περίοδο πέντε ετών. Επιβάλλεται η αξιοποίηση των προνοιών αυτών από το Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος προκειμένου να στηριχθούν και να προσαρμοστούν οι γεωργοί στις απαιτήσεις της μετάβασης.

Κλείνοντας, ο Δρ Σταυρινίδης τόνισε ότι επιβάλλεται η θεσμοθέτηση συνεργασίας μεταξύ ερευνητών και του Υπουργείου Γεωργίας, κατά το πρότυπο άλλων κρατών μελών, προκειμένου να βελτιώνεται το Στρατηγικό Σχέδιο ΚΓΠ και να αποτιμούνται οι επιπτώσεις του στους γεωργούς, στη βιοποικιλότητα και στο περιβάλλον σε πιο συχνή και συνεχή βάση.

Για περισσότερες πληροφορίες:

Μενέλαος Σταυρινίδης, Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου, Τηλ. 25002186, m.stavrinides@cut.ac.cy

Ιωάννης Βογιατζάκης, Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου, Τηλ. 22411933, ioannis.vogiatzakis@ouc.ac.cy

Πηγή: Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου (https://bit.ly/3OLoQRu)